🌷 20 NGHỊCH LÝ NHƯNG LẠI LÀ SỰ THẬT | Mark Manson
Có những chân lý trong cuộc đời nghe tưởng như mâu thuẫn, phi lý, nhưng càng sống lâu, ta lại càng nhận ra chúng hiển hiện rõ ràng, lặp đi lặp lại như một quy luật bất thành văn. Phải khi ta chịu nhìn sâu hơn, vượt qua cái vẻ trái ngược bề ngoài, mới thấy được lớp vàng của trí tuệ nằm ẩn bên trong.
Dưới đây là 20 nghịch lý mà tôi từng bắt gặp – nghịch lý, nhưng vẫn là sự thật:
1. Bạn càng ghét điểm nào đó ở người khác, thì rất có thể bạn đang trốn tránh chính điều đó trong bản thân mình.
Carl Jung từng nói: những gì khiến ta khó chịu ở người khác thường phản chiếu phần con người mà ta từ chối nhìn nhận nơi chính mình. Freud gọi đó là "sự chiếu". Còn đời thường gọi nôm na là "kiểu người khó ưa". Ví dụ: người phụ nữ tự ti về cân nặng thường hay chê bai người khác mập. Người đàn ông bất an về tài chính hay cười cợt chuyện tiền bạc của thiên hạ.
2. Người không biết tin ai, cũng là người không đáng để tin.
Những ai luôn lo sợ bị phản bội thường tự tay phá hủy mối quan hệ của mình. Giống như trong phim Good Will Hunting, đôi khi để không bị tổn thương, người ta chọn cách làm tổn thương người khác trước.
3. Bạn càng cố gắng gây ấn tượng, người khác càng kém ấn tượng với bạn.
Không ai thích kiểu "gồng quá mức". Sự chân thành luôn được trân trọng hơn sự thể hiện.
4. Càng thất bại nhiều, bạn càng có cơ hội thành công.
Chèn vào đây bất kỳ câu nói truyền cảm hứng nào bạn từng nghe. Edison thất bại hơn 10.000 lần trước khi sáng chế ra bóng đèn. Michael Jordan từng bị loại khỏi đội bóng rổ trung học. Thành công đến từ sự tiến bộ, mà tiến bộ lại đến từ thất bại. Không có con đường tắt.
5. Điều gì khiến bạn sợ nhất, có lẽ lại chính là điều bạn nên làm.
Trừ những việc nguy hiểm tính mạng, còn lại, nỗi sợ thường là dấu hiệu của sự trưởng thành. Ví dụ: nói chuyện với người bạn thầm thích, gọi điện xin việc, nói trước đám đông, khởi nghiệp, bày tỏ ý kiến trái chiều, hay thành thật đến đau lòng với ai đó... Những điều khiến ta run rẩy, chính là những điều cần được can đảm thực hiện.
6. Bạn càng sợ cái chết, bạn càng khó tận hưởng cuộc sống.
Như câu nói yêu thích của tôi: “Cuộc đời co lại hay giãn ra, tùy theo mức độ can đảm của bạn.”
7. Bạn càng học nhiều, bạn càng thấy mình biết ít.
Triết gia Socrates đã nói điều này từ xa xưa. Càng hiểu biết, ta lại càng phát hiện ra thêm nhiều điều mình chưa từng chạm tới.
8. Bạn càng thờ ơ với người khác, bạn càng bỏ mặc chính mình.
Nghe có vẻ lạ, nhưng người ta thường đối xử với người khác đúng như cách họ đối xử với bản thân. Người hay làm tổn thương người khác thực ra cũng là người đang đau đớn âm thầm trong lòng.
9. Càng kết nối nhiều, ta càng thấy cô đơn.
Thế giới hiện đại giúp ta liên lạc liên tục, nhưng nghiên cứu lại cho thấy mức độ cô lập và trầm cảm ngày càng tăng ở các nước phát triển.
10. Bạn càng sợ thất bại, bạn càng dễ thất bại.
Nỗi sợ ấy như một lời tiên tri tự ứng nghiệm.
11. Bạn càng cố gắng quá mức để đạt được điều gì đó, nó sẽ càng trở nên khó khăn hơn.
Khi ta mặc định một việc là khó, ta thường vô thức khiến nó trở nên... đúng là khó thật. Như tôi, suốt nhiều năm trời luôn nghĩ rằng bắt chuyện với người lạ là điều gì đó rất "kỳ cục", rất "khó khăn". Thế là tôi dành hàng giờ nghiên cứu chiến lược, tìm hiểu cách tạo thiện cảm, luyện tập cách ứng xử sao cho khéo léo nhất với người không quen. Nhưng tôi đâu ngờ rằng — tất cả những gì tôi cần làm chỉ là mỉm cười, nói một câu "Chào bạn", rồi hỏi một điều gì đó đơn giản. Vậy là tôi đã đi được 90% chặng đường rồi. Thế nhưng vì trong đầu tôi cứ nghĩ đó là chuyện khó, nên tôi đã vô tình khiến nó trở nên khó thật... với chính mình.
12. Điều gì càng dễ có được, ta lại càng ít khao khát nó.
Con người vốn bị chi phối mạnh mẽ bởi tâm lý “hiếm thì quý”. Ta vô thức tin rằng cái gì khó kiếm mới đáng giá, còn cái gì nhiều quá thì chẳng mấy ai trân trọng. Nhưng sự thật không phải lúc nào cũng như vậy.
13. Cách tốt nhất để gặp được người phù hợp là đừng cần phải có ai đó bên cạnh.
Một trong những chủ đề chính trong cuốn sách tôi viết về hẹn hò là: sống không phụ thuộc. Khi bạn không cần một mối quan hệ để thấy mình hạnh phúc, khi bạn đầu tư vào bản thân nhiều hơn — đó lại là lúc cơ hội tìm được tình yêu thật sự xuất hiện.
14. Bạn càng thẳng thắn về những khuyết điểm của mình, người khác lại càng thấy bạn… hoàn hảo.
Điều kỳ diệu của sự dễ tổn thương là: khi bạn thoải mái thừa nhận mình chẳng giỏi giang gì cho lắm, thì người ta lại thấy bạn… thật tuyệt vời.
15. Bạn càng cố giữ ai đó ở lại, họ lại càng muốn rời xa.
Đây là lý do vì sao sự ghen tuông thường giết chết tình yêu: khi cảm xúc hay hành động trở thành nghĩa vụ, nó mất hết ý nghĩa. Nếu người yêu bạn cảm thấy "phải" dành cuối tuần bên bạn, thì khoảng thời gian ấy chẳng còn chút giá trị nào nữa.
16. Bạn càng cố tranh luận với ai, khả năng thuyết phục họ lại càng thấp.
Hầu hết tranh cãi không bắt nguồn từ lý trí, mà từ cảm xúc – từ việc hệ giá trị hoặc cái tôi của ai đó bị tổn thương. Lý lẽ chỉ được dùng để củng cố niềm tin có sẵn, hiếm khi để tìm đến sự thật khách quan. Muốn một cuộc tranh luận thật sự có ý nghĩa, cả hai bên phải gác lại cái tôi và cùng nhìn vào dữ liệu – điều này hiếm lắm, như bất cứ ai từng tham gia diễn đàn mạng cũng có thể xác nhận.
17. Bạn càng có nhiều lựa chọn, bạn lại càng ít hài lòng với mỗi cái bạn chọn.
Đây chính là “nghịch lý của lựa chọn”. Các nghiên cứu cho thấy khi có quá nhiều phương án, ta lại ít hài lòng với bất kỳ lựa chọn nào, vì ta luôn nghĩ về những gì mình đã bỏ lỡ. Càng nhiều lựa chọn, cái giá của mỗi quyết định lại càng cao – và ta càng dễ tiếc nuối.
18. Ai càng tin rằng mình đúng tuyệt đối, người đó thường biết rất ít.
Có mối liên hệ rõ ràng giữa sự hiểu biết và khả năng lắng nghe quan điểm khác. Người càng biết nhiều thường càng khiêm tốn, còn kẻ kém hiểu lại hay tin rằng mình nắm tất cả chân lý. Như triết gia Bertrand Russell từng nói: “Vấn đề của thế giới là kẻ ngu thì đầy tự tin, còn người khôn lại lắm nỗi hoài nghi.”
19. Điều chắc chắn duy nhất là chẳng có gì là chắc chắn cả.
Tôi đã suýt vỡ đầu khi nhận ra điều này năm 17 tuổi.
20. Điều duy nhất không bao giờ thay đổi, chính là sự thay đổi.
Một câu nói nghe có vẻ nhàm, nhưng lại là sự thật sâu sắc hơn ta tưởng.
